Kultura Bydgoszczy i regionu kujawsko-pomorskiego

Aktualności

Promocja „Nowego słownika gwary miejskiej bydgoszczan” – spotkanie autorskie z prof. Andrzejem S. Dyszakiem

Z przyjemnością informujemy, że nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego ukazał się Nowy słownik gwary miejskiej bydgoszczan (2025). W związku z premierą publikacji w poniedziałek, 16 czerwca 2025 r., o godz. 9.00 w Auli ABC Biblioteki UKW przy ul. Ogińskiego 16 odbędzie się spotkanie autorskie promujące słownik.

Wydarzenie zostało zorganizowane przez Studenckie Koło Lingwistyki Kulturowej w ramach programu Regionalna inicjatywa doskonałości. Spotkanie poprowadzi autor słownika, prof. dr hab. Andrzej S. Dyszak.

Serdecznie zapraszamy wszystkich zainteresowanych językiem i kulturą regionu do udziału w tym wydarzeniu.

Andrzej Dyszak
Profesor nauk humanistycznych, językoznawca, profesor w Katedrze Językoznawstwa Synchronicznego, Diachronicznego i Kulturowego. Prywatnie bydgoszczanin z urodzenia i z sentymentu do grodu nad Brdą, autor licznych publikacji związanych z językiem i kulturą regionu, m.in. pierwszego (małego) słownika gwary bydgoskiej wydanego w 2008.

W 2023 roku ukazał się Nowy słownik gwary miejskiej bydgoszczan. Właśnie pojawiło się jego drugie wydanie poprawione i uzupełnione. To prawdziwa skarbnica słów, wyrażeń i zwrotów, których korzenie sięgają trzytomowej powieści Most Królowej Jadwigi Jerzego Sulimy-Kamińskiego. Niezwykłość tego dzieła polega na tym, że słownictwo zostało czerpane nie tylko z dzieł Sulimy-Kamińskiego, ale także z opowiadań i powieści innych bydgoskich autorów, takich jak Tadeusz Nowakowski czy Wiesław Rogowski. Bogactwo gwary bydgoskiej zostało zgromadzone dzięki współpracy z zainteresowanymi nią osobami, włączając w to internautów, którzy przyczynili się do uzupełnienia słownika o unikalne wyrazy i zwroty.

Zapraszamy wszystkich miłośników języka, kultury i historii na niezapomnianą podróż po słownictwie bydgoskiej gwary! Podczas spotkania będzie możliwość zakupu słownika w promocyjnej cenie 40 zł.

Jerzy Giedroyc i jego dzieło. Bydgoszcz i bydgoszczanie w kręgu paryskiej „Kultury” - wernisaż wystawy

Serdecznie zapraszamy 11 czerwca o godz. 16.00 do Biblioteki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego (I piętro) na wernisaż niezwykłej wystawy „Jerzy Giedroyc i jego dzieło. Bydgoszcz i bydgoszczanie w kręgu paryskiej Kultury”.

To bydgoska odsłona ogólnopolskiej ekspozycji poświęconej twórczości Jerzego Giedroycia i jego legendarnej roli w redagowaniu emigracyjnego miesięcznika Kultura. Tutejsza prezentacja została wzbogacona o unikalny wątek lokalny, ukazujący nieznane dotąd powiązania Bydgoszczy i jej mieszkańców z paryską redakcją.

Na wystawie będzie można zobaczyć cenne materiały archiwalne pochodzące m.in. z zasobów Instytutu Literackiego w Le Mesnil-le-Roi, Biblioteki UKW, Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy, a także ze zbiorów prywatnych. Dzięki nim odwiedzający będą mogli prześledzić próby nawiązania kontaktu bydgoszczan z redakcją Kultury, sięgające już roku 1956 – czasu tzw. odwilży politycznej. To właśnie wtedy wydawnictwa Instytutu Literackiego zaczęły docierać do Bydgoszczy i były nawet komentowane w lokalnej prasie, m.in. w „Gazecie Pomorskiej” i „Pomorzu”.

Szczególną uwagę poświęcono Andrzejowi Szwalbemu – ówczesnemu dyrektorowi Państwowej Filharmonii Pomorskiej, który dzięki kontaktom z Jerzym Giedroyciem doprowadził do przedrukowania w programie koncertowym fragmentów „Traktatu poetyckiego” Czesława Miłosza – jednej z pierwszych publikacji tego noblisty w Polsce po jego emigracji. To wydarzenie zbiegło się z polską prapremierą kantaty „Wisła” autorstwa Romana Palestra.

Osobne miejsce na wystawie zajmuje postać Tadeusza Nowakowskiego – pisarza, dziennikarza Radia Wolna Europa, Honorowego Obywatela Bydgoszczy, którego twórczość również gościła na łamach Kultury i w wydawnictwach Instytutu Literackiego. W gablotach można zobaczyć pierwsze paryskie wydania jego utworów, rękopisy, maszynopisy oraz listy wymieniane z Giedroyciem – wszystko to świadczy o intensywnej i wartościowej współpracy obu twórców.

Wystawa będzie stanowić niezwykłą okazję, by poznać mniej znane oblicze relacji między Bydgoszczą a paryską Kulturą, a także odkryć bogactwo materiałów źródłowych, które rzucają nowe światło na historię polskiej emigracji i jej wpływ na kulturę kraju.

Zapraszamy – wstęp wolny!

Wykład prof. Mariusza Guzka Tożsamość bydgoska jako przestrzeń filmowa

9 kwietnia o godz. 17 w Pałacu Młodzieży w Bydgoszczy odbędzie się wykład prof. Mariusza Guzka Tożsamość bydgoska jako przestrzeń filmowa, zorganizowany przez Pałac Młodzieży i Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w ramach cyklu Bydgoszcz w kulturze, kultura Bydgoszczy. Serdecznie zapraszamy!

Językowo-kulturowe spojrzenie na Bydgoszcz i region

Bydgoszcz jest bardziej kujawska czy pomorska? Jak wyglądały rozrywki dzieci na kujawskiej wsi? Jakie są najstarsze imiona w naszym regionie? Na te i inne pytania znajdziemy odpowiedzi podczas zbliżającego się Tygodnia Bydgoszczy i regionu.

Wydział Językoznawstwa, Wydział Literaturoznawstwa oraz Wydział Nauk o Kulturze Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy wraz z Oddziałem Bydgoskim Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego i Towarzystwem Miłośników Miasta Bydgoszczy w dniach 24–28 marca 2025 r. serdecznie zapraszają na wydarzenie „Jestem z Bydgoszczy na Kujawach…” – Tydzień Bydgoszczy i regionu. Język – literatura – kultura.

Pierwszego dnia w Bibliotece UKW odbędzie się sesja wokół Bydgoszczy i regionu, na program której składa się wiele ciekawych wystąpień naukowych. Wtorek, 25 marca jest dniem adresowanym do uczniów szkół podstawowych i średnich. Kolejne trzy dni programu Tygodnia są natomiast dedykowane osobom w każdym wieku, zainteresowanym tematyką naszego regionu. Poza wykładami i dyskusjami, odbędzie się gra typu escape room.

Szczegółowy program znajduje się w załączniku. Zgłoszenia na warsztaty prosimy przesyłać na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. do 16 marca br. Na wykłady jest wstęp wolny.

Wydarzenie dofinansowane ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach programu Regionalna Inicjatywa Doskonałości.

Tydzień Bydgoszczy i regionu - program (pdf 694kB)

Wokół Bydgoszczy i regionu – program sesji 24 marca 2025 r. (pdf 511kB)

Wykład prof. Marka Kurkiewicza „Pisarz bydgoski – pisarz uniwersalny. Dwa oblicza Jerzego Sulimy-Kamińskiego”

19 lutego stycznia o godz. 11.30 w IX Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Nowakowskiego z Oddziałami Dwujęzycznymi w Bydgoszczy przy ul. Zofii Nałkowskiej 9 odbędzie się wykład prof. Marka Kurkiewicza Pisarz bydgoski –  pisarz uniwersalny. Dwa oblicza Jerzego Sulimy-Kamińskiego, zorganizowany przez IX LO i UKW w ramach cyklu Bydgoszcz w kulturze, literaturze i języku. Serdecznie zapraszamy!